Waarom stilzitten tijdens stress averechts werkt – en wat je beter kunt doen

In mijn vorige blogpost schreef ik over waarom niks doen zo moeilijk is en waarom het juist wel heel goed is voor je welzijn. Maar wat als je lichaam vol stress zit? De eerste ingeving van veel mensen is dat ze dan dus moeten proberen te ontspannen om weer grip op zichzelf te kunnen krijgen. Maar als je lichaam stress ervaart is dat bijna onmogelijk!

Veel mensen denken dat ze dan moeten ontspannen door stil te gaan zitten of op de bank te ploffen, maar dat werkt juist averechts. Stilzitten tijdens een stressrespons kan je zenuwstelsel in verwarring brengen en zelfs méér stress veroorzaken.

Waarom stilzitten je stressreactie versterkt

Wanneer je stress ervaart, activeert je lichaam automatisch het sympathische zenuwstelsel: je vecht- of vluchtsysteem. Je hartslag gaat omhoog, je spieren spannen zich aan en je lichaam maakt zich klaar om in actie te komen en datgene dat stress geeft op te willen lossen of weg te willen hebben. Dit is een hele normale en menselijke respons: een oeroude overlevingsreactie.

Als je vervolgens niets doet en stil blijft zitten, terwijl je lichaam in actie-modus staat, krijgt je zenuwstelsel tegenstrijdige signalen. Je lichaam wil in actie komen, maar jij houdt het tegen. Dit kan ervoor zorgen dat je in een ‘freeze’-toestand belandt: een staat waarin je lichaam vastzit tussen actie en volledige ontspanning. Gevolg? Je voelt je opgejaagd, gespannen en vaak nog gestrester dan daarvoor.

Wat kun je wél doen tijdens stress?

In plaats van stil te zitten, kun je beter iets actiefs doen om je stressreactie op een natuurlijke manier af te bouwen:

• Beweeg laagintensief – Maak een korte wandeling, rek je uit of loop even naar de wc of om een kop thee/glas water. Dit helpt om opgebouwde spanning los te laten.

•  Schud of beweeg je lichaam – Dieren doen dit instinctief na een stressmoment (ik zie honden en katten het vaak even doen, daarna is het alsof er niks gebeurt is). Even je armen en benen losschudden helpt je lichaam om de stress los te laten.
• Let op je ademhaling terwijl je even in beweging komt – Adem diep in terwijl je loopt of zachtjes heen en weer wiegt. Als je ademhaling ontspannen is geeft je zenuwstelsel het signaal dat je veilig bent en stopt het lichaam met stresshormonen door het lichaam te pompen.
• Gebruik gecontroleerde actie – Doe een korte fysieke activiteit zoals traplopen of een paar kniebuigingen (eventueel op je werk in het trappenhuis of op de wc). Dit helpt je lichaam om de opgehoopte energie kwijt te raken en dat opgejaagde gevoel krijt te raken.

De balans tussen beweging en rust

Dit betekent niet dat je nooit mag ontspannen. Na een stressreactie is het juist belangrijk om eerst te bewegen en daarna bewust over te schakelen naar ontspanning. Pas wanneer je lichaam voelt dat de dreiging écht voorbij is, kan het volledig tot rust komen. Eerder hard je best doen om te ontspannen gaat dus nooit lukken en levert enkel frustratie en oordelen op.

Als je merkt dat je hoofd overloopt en je eerste neiging is om stil te gaan zitten, probeer dan juist eerst even te bewegen. Zo voorkom je dat je zenuwstelsel in een stressmodus blijft hangen.

💡 Wil je leren hoe je beter met stress omgaat en meer grip krijgt op je energie? Bekijk dan mijn coachingstrajecten hier of plan een gratis kennismakingsgesprek.